B21ES01AC - ENVIRONMENTAL STUDIES B2U6 (NOTES)

Block 2 Unit 6

BIODIVERSITY CONSERVATION AT GLOBAL, NATIONAL AND LOCAL LEVELS

ഭൂമിയുടെ ജൈവവൈവിധ്യം പ്രത്യേക പാരിസ്ഥിതിക മേഖലകളിൽ വിതരണം ചെയ്യപ്പെടുന്നു.ലോകത്ത് ആയിരത്തിലധികം പ്രധാന പരിസ്ഥിതിക മേഖലകൾ ഉണ്ട്. ഇതിൽ 200 എണ്ണം ഏറ്റവും സമ്പന്നവും, അപൂർവ്വവും, വ്യതിരിക്തവുമായ പ്രകൃതിദത്ത മേഖലകളാണെന്ന് പറയപ്പെടുന്നു. ഈ മേഖലകളെ ഗ്ലോബൽ 200 എന്ന് വിളിക്കുന്നു. ഇതിൽ ഹോട്ട്സ്പോട്ടുകളുടെ താരതമ്യേന വലിയ അനുപാതം ഉള്ള രാജ്യങ്ങളെ മെഗാ ഡൈവേഴ്സിറ്റിനാഷൻസ് എന്ന് വിളിക്കുന്നു. ലോകത്തിലെ ഭൂരിഭാഗം ജൈവസമ്പന്ന രാഷ്ട്രങ്ങളും തെക്കുഭാഗത്താണ്. അവ വികസ്വര രാജ്യങ്ങളാണ്. World Heritage Convention എന്ന അന്തർദേശീയ കരാറിൽ ഒപ്പുവച്ച രാജ്യമാണ് ഇന്ത്യ. കൂടാതെ ഇന്ത്യയിലെ നിരവധി സംരക്ഷിത പ്രദേശങ്ങളെ ലോക പൈതൃക സൈറ്റുകളിൽ ഉൾപ്പെടുത്തിയിട്ടുണ്ട്. ഇന്ത്യ The Convention In Trade of Endangered Species (CITES )ഉം ഒപ്പുവച്ചിട്ടുണ്ട്. ഈ കരാർ വംശനാശഭീഷണി നേരിടുന്ന സസ്യങ്ങളുടെയും, മൃഗങ്ങളുടെയും,ഉൽപ്പന്നങ്ങളുടെയും, വളർത്തുമൃഗങ്ങളുടെയും വ്യാപാരത്തെ നിയന്ത്രിക്കാൻ വ്യവസ്ഥ ചെയ്യുന്ന ഒന്നാണ്. ജൈവവൈവിധ്യ സംരക്ഷണം എന്നത് വർത്തമാന തലമുറക്കും, ഭാവി തലമുറക്കും സുസ്ഥിരമായ നേട്ടങ്ങൾ ലഭിക്കുന്നതിനായി ജൈവവൈവിധ്യത്തിൻ്റെ സംരക്ഷണവും, ഉന്നമനവും,പരിപാലനവും നടത്തുന്നതിനെ സൂചിപ്പിക്കുന്നു. ജൈവവൈവിധ്യം ഒരു സ്പീഷീസിൻ്റെ ജനിതക വൈവിധ്യം നഷ്ടപ്പെടുന്നത് തടയുന്നു അതുപോലെ വംശനാശത്തിൽ നിന്ന് ഒരു ജീവിവർഗ്ഗത്തെ സംരക്ഷിക്കുന്നു അതിനാൽ ജൈവവൈവിധ്യ സംരക്ഷണം വളരെ പ്രധാനമാണ്.

# Convergent evolution:-

വ്യത്യസ്ത പൂർവിക ഉത്ഭവങ്ങൾ ഉള്ള രണ്ട് ജീവിവർഗങ്ങൾ സമ്മാന സ്വഭാവ സവിശേഷതകൾ വികസിപ്പിച്ചെടുക്കുന്നതാണ് കൺവെൻ പരിണാമം.

# Divergent evolution:-

ഒരു പൊതു പൂർവികനിൽ നിന്ന് വ്യതിചലിക്കുകയും വ്യത്യസ്ത സ്വഭാവ സവിശേഷതകൾ വികസിപ്പിക്കുകയും

ചെയ്യുന്നതിനെയാണ് വ്യത്യസ്തമായ പരിണാമം അഥവാ ഡൈവർജെൻ്റ് പരിണാമം സൂചിപ്പിക്കുന്നത്. സംരക്ഷണ ശ്രമങ്ങളെ താഴെ പറയും പ്രകാരം തരംതിരിച്ചിരിക്കുന്നു

1. In situ (on-site)

സസ്യങ്ങളുടെയും, മൃഗങ്ങളുടെയും അവയുടെ സ്വാഭാവിക ആവാസവ്യവസ്ഥയ്ക്കുള്ളിലോ,സംരക്ഷിത പ്രദേശങ്ങളിലോ

സംരക്ഷിക്കുന്നതാണ് സ്ഥല സംരക്ഷണം. ഇതിന് അനേകം ഗുണങ്ങളുണ്ട് a, ജൈവവൈവിധ്യം സംരക്ഷിക്കുന്നതിനുള്ള ചെലവ് കുറഞ്ഞതും സൗകര്യപ്രദവുമായ മാർഗ്ഗമാണിത്. b, വലിയൊരു വിഭാഗം ജീവജാലങ്ങളെ ഒരേസമയം സംരക്ഷിക്കാൻ കഴിയും C, ജീവജാലങ്ങൾ പ്രകൃതിദത്തമായ ഒരു ആവാസവ്യവസ്ഥയിൽ ആയതിനാൽ അവർക്ക് നന്നായി പരിണമിക്കാനും വ്യത്യസ്ത പാരിസ്ഥിതിക സാഹചര്യങ്ങളുമായി എളുപ്പത്തിൽ പൊരുത്തപ്പെടാനും കഴിയും. ദേശീയ ഉദ്യാനങ്ങൾ, വന്യജീവി സങ്കേതങ്ങൾ, ബയോസ്‌ഫിയർ റിസർവുകൾ എന്നിവ സംരക്ഷണ പ്രദേശങ്ങളിൽ ഉൾപ്പെടുന്നവയാണ്.

# National parks ( ദേശീയ ഉദ്യാനങ്ങൾ):

പ്രകൃതി പരിസ്ഥിതിയെ സംരക്ഷിക്കാനായി സർക്കാർ സജ്ജമാക്കിയിട്ടുള്ള പ്രദേശങ്ങളാണ് ദേശീയ ഉദ്യാനങ്ങൾ. ഇന്ത്യയിൽ ഇപ്പോൾ നൂറിലധികം ദേശീയപാർക്കുകൾ ഉണ്ട്. ഇന്ത്യയിൽ ആദ്യത്തെ ദേശീയ ഉദ്യാനമാണ് Hailey National park. പരിസ്ഥിതി സംരക്ഷണത്തിൻ്റെ ഏറ്റവും മികച്ച ഉദാഹരണങ്ങളിൽ ഒന്നാണിത്. ഇന്ത്യൻ വന്യജീവികൾക്ക് രാജ്യത്തിൻ്റെ വിവിധ ഭാഗങ്ങളിൽ ആയി 99 ദേശീയ പാർട്ടികൾ ഉണ്ട്.

# Wildlife sanctuaries ( വന്യജീവി സങ്കേതങ്ങൾ):

വന്യമൃഗങ്ങൾ മാത്രം കാണപ്പെടുന്ന പ്രദേശങ്ങളാണിത്.വംശനാശഭീഷണി നേരിടുന്ന ജീവികളെ വേട്ടയാടലിൽ നിന്ന് സംരക്ഷിക്കാൻ ഉദ്ദേശിച്ചുള്ള പ്രകൃതിദത്തമായ പ്രദേശങ്ങളാണ് വന്യജീവി സങ്കേതങ്ങൾ. ഇത് എല്ലാ വന്യമൃഗങ്ങൾക്കും സുരക്ഷിതവും ആരോഗ്യകരവുമായ അഭയം നൽകുന്നു. വന്യജീവി സങ്കേതങ്ങൾ സ്ഥാപിക്കുന്നതിനുള്ള കാരണങ്ങൾ താഴെ പറയുന്നു.

a. വംശനാശം നേരിടുന്ന മൃഗങ്ങളെ സംരക്ഷിക്കാൻ

b, മൃഗങ്ങളെ അവരുടെ സ്വാഭാവിക ആവാസവ്യവസ്ഥയിൽ നിന്ന് മാറ്റി സ്ഥാപിക്കുക എന്നത് വളരെ ബുദ്ധിമുട്ടാണ്.അതിനാൽ അവയെ അവയുടെ സ്വാഭാവിക അന്തരീക്ഷത്തിൽ സംരക്ഷിക്കുന്നതിന് ഇത് പ്രയോജനകരമാണ്.

C. വംശനാശഭീഷണി നേരിടുന്ന മൃഗങ്ങളെ പ്രത്യേകം നിരീക്ഷിക്കാൻ കഴിയും

d, ഗവേഷകർക്കും, ജീവശാസ്ത്രജ്ഞർക്കും സങ്കേതങ്ങളിൽ പ്രവേശനം അനുവദനീയാണ് അതുകൊണ്ട് അവർക്ക് മൃഗങ്ങളെ കുറിച്ച് പഠിക്കാൻ കഴിയും.

e. ചില വന്യജീവി സങ്കേതങ്ങൾ പരിക്കുപറ്റിയതും ഉപേക്ഷിക്കപ്പെട്ടതുമായ മൃഗങ്ങളെ എടുത്ത് കാട്ടിൽ

# Biosphere Reserves :-

വടുന്നതിനുമുമ്പ് ആരോഗ്യത്തോടെ പുനരധിവസിപ്പിക്കുന്നു. f, മൃഗങ്ങളെ എങ്ങനെ പരിപാലിക്കാം എന്ന് മനുഷ്യരെ പഠിപ്പിക്കുന്നതിനുള്ള ഒരു ഉപാതി കൂടിയാണിത്.

ബയോസ്സിയർ റിസർവുകൾ വന്യജീവികൾ നിവാസികളുടെ പരമ്പരാഗത ജീവിതശൈലി,വളർത്തുമൃഗങ്ങൾ, സസ്യങ്ങളും മൃഗങ്ങളും സംരക്ഷിക്കപ്പെടുന്ന വിവിധ ഉദ്ദേശ്യ സംരക്ഷിത മേഖലകളാണ്. ഇവിടങ്ങളിൽ ടൂറിസവ്യം ഗവേഷണവും അനുവദനീയമാണ്. അവിടങ്ങളിലെ പരമ്പരാഗത നിവാസികളായ ഗോത്ര ജനതയുടെ താമസ സൗകര്യം ഇവിടെ സംരക്ഷിക്കപ്പെടും.പ്രധാനമായും മൂന്ന് ജൈവ മണ്ഡല മേഖലകൾ അഥവാ ബയോസ്ഫിയർ റിസർവുകൾ ഉണ്ട്.

a, Core zone :- മനുഷ്യ ഇടപെടൽ കർശനമായി നിരോധിച്ചിരിക്കുന്ന നിയമപരമായ സംരക്ഷിത മേഖലകളാണ് core zone.

b, Buffer zone :- കോർസോണിന് ചുറ്റുമുള്ള പ്രദേശമാണ് ബഫർ സോൺ. ഇവിടെ പഠന പ്രവർത്തനങ്ങളും ഗവേഷണവും അനുവദനീയമാണ്.

c, Transition zone :- റിസർവ് മാനേജ്മെൻ്റിൻ്റെയും പ്രാദേശിക ജനങ്ങളുടെയും സഹകരണത്തോടെ കൃഷി, വിനോദം, വനം,ജനവാസ കേന്ദ്രങ്ങൾ തുടങ്ങിയ മനുഷ്യപ്രവർത്തനങ്ങൾ അനുവദനിയമായ ഒരു ജൈവ മണ്ഡലത്തിന്റെ പ്രാന്ത പ്രദേശമാണ് സംക്രമണ മേഖല അഥവാ ട്രാൻസിഷൻ സോൺ, സുസ്ഥിരവികസനം പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കുന്നതിനായി മനുഷ്യ-ബയോസ്ഫിയർ റിസർവ് പ്രോഗ്രാം എന്ന ഒരു പദ്ധതിയാണ്

ബയോസ്ഫിറുകൾ വേർതിരിക്കുന്നത് ഈ പരിപാടി 1971 ഇൽ UNESCO ആരംഭിച്ചതാണ്.

2.Ex-situ (Off-site) Conservation ( munas)

മൃഗങ്ങൾ,നഴ്സ‌റികൾ,ബൊട്ടാണിക്കൽ ഗാർഡനുകൾ, ജീൻ ബാങ്കുകൾ തുടങ്ങി കൃത്രിമ ആവാസവ്യവസ്ഥയിൽ വംശനാശഭീഷണി നേരിടുന്ന ജീവികളുടെ പ്രജനനവും പരിപാലനവും ഉൾപ്പെടുന്നതാണ് ജൈവവൈവിധ്യത്തിൻ്റെ മുൻകാല സംരക്ഷണം. ഇത്തരം സംരക്ഷണത്തിന് മേന്മകൾ താഴെ പറയുന്നു

* മൃഗങ്ങൾക്ക് കൂടുതൽ സമയവും പ്രജനന പ്രവർത്തനവും നൽകുന്നു

* അടിമത്തത്തിൽ വളർത്തുന്ന ഇനങ്ങളെ കാട്ടിൽ വീണ്ടും കൊണ്ടുവരാൻ കഴിയും വംശനാശഭീഷണി നേരിടുന്ന ജീവികളെ സംരക്ഷിക്കാൻ ജനിതക സാങ്കേതിക വിദ്യകൾ ഉപയോഗിക്കാം ജനസംഖ്യയുടെ ഒരുഭാഗം വംശനാശ ഭീഷണി നേരിടുന്ന ഒരു ആവാസ വ്യവസ്ഥയിൽ നിന്ന് നീക്കംചെയ്ത് ഒരു പുതിയ സ്ഥലത്ത് സ്ഥാപിക്കുന്നു. ആ സ്ഥലം ഒരു വന്യ പ്രദേശമോ മനുഷ്യരുടെ സംരക്ഷണത്തിൽ ഉള്ളതോ

ആയിരിക്കും. ഇതിന് 2 രീതികൾ ഉണ്ട്.

1. Conventional method( പരമ്പരാഗത രിതി)

2. Biotechnological method ( ജൈവ സാങ്കേതിക വിദ്യ ഉപയോഗിച്ചുള്ള രീതി )

# Gene Banks ( ജീൻ ബാങ്കകൾ ):

സസ്യ ജനിതക വിഭവങ്ങൾ അടങ്ങിയ ജീൻ ബാങ്കുകൾ ലോകത്തിലെ വൈവിധ്യമാർന്ന വിളകളുടെയും അവയുടെ വന്യമായ ബന്ധുക്കളുടെയും ജീവനുള്ള സാമ്പുകൾ സംഭരിക്കുകയും,പരിപാലിക്കുകയും, പുനർനിർമിക്കുകയും ചെയ്യുന്നു.ജീൻ ബാങ്കുകൾ ജനിതക വിഭവങ്ങൾ സംരക്ഷിക്കുന്നു. ഒരു ജീൻ ബാങ്കിൻ്റെ ഏറ്റവും അടിസ്ഥാനപരമായ പ്രവർത്തനം ഒരു പുതിയ സാമ്പിളിനെ അതിന്റെ ഗുണമേന്മ ഉറപ്പുവരുത്തി കൊണ്ട് കഴിയുന്നത്രകാലം അതിൻറെ പ്രവർത്തനക്ഷമത വർധിപ്പിക്കുന്ന

വിധത്തിൽ കൈകാര്യം ചെയ്യുക എന്നതാണ്. സസ്യ വസ്തുക്കളുടെ പുനവൽപാദനമാണ് ജീൻ ബാങ്കിൻ്റെ മറ്റൊരു പ്രവർത്തന അടിസ്ഥാനം.

# Botanical gardens:

ബോട്ടാണിക്കൽ ഗാർഡനുകളും മൃഗശാലകളും മുൻകാല സംരക്ഷണത്തിൻ്റെ ഏറ്റവും പരന്നരാഗത

# Seed Bank( വിത്ത് ബാങ്ക്):

ദീർഘകാല Ex situ സംരക്ഷണത്തിനായി സസ്യ ജനിതക വിഭവങ്ങൾ നൽകുന്നതിനുള്ള ഏറ്റവും ചെലവ് കുറഞ്ഞ മാർഗ്ഗം നിർദിഷ്‌ട വ്യവസ്ഥകളിൽ വിത്തുകൾ സംഭരിക്കുക എന്നതാണ്. വിത്ത് ബാങ്കിൻ്റെ പ്രധാന നേട്ടം വലിയ ജനസംഖ്യ സംരക്ഷിക്കാനും ജനിതക മണ്ണൊലിപ്പ് കുറക്കാനും ഇത് സഹായകുണ് എന്നതാണ്.

# Field gene Bank:

ഫീൽഡ് ജീൻ ബാങ്കുകൾ ദീർഘകാലം നിലനിൽക്കുന്ന സസ്യങ്ങൾ, വിനാശകരമായ സ്പീഷീസ്

എന്നിവയുടെ പ്രധാന സംരക്ഷണ തന്ത്രമാണ്. ഇവയുടെ പ്രധാന പോരായ്മ അവക്ക് ധാരാളം സ്ഥലം വേണം കൂടാതെ പ്രകൃതി ദുരന്തങ്ങളിൽ നിന്ന് സംരക്ഷിക്കാനും പരിപാലിക്കാനും പ്രയാസമാണ് എന്നതുമാണ്. Cryopreservation പ്രയോപ് റിസർവേഷൻ രീതികൾ തണുത്തുറയുന്ന സമയത്ത് ഐസ് പരലുകൾ ഉണ്ടാകുന്നതുമൂലം ഉണ്ടാകുന്ന അധിക കേടുപാടുകൾ കൂടാതെ താഴ്ന്ന താപനിലയിൽ എത്താൻ സഹായിക്കുന്നതാണ്.

* Project Tiger: ഇന്ത്യ ഗവൺമെൻ്റ് WWF ൻറെ പിമ്മണായാടുകൂടി 1973 ടൈൾ സ്പീഷിസിൽപെട്ട ജനങ്ങളെ സംഹക്ഷിക്കാനായി നടപ്പിലാക്കിയ ഒരു പദ്ധതിയാണ് ചോജക് ടൈൾ, സൗ ലക്ഷ്യത്തിനായി നടപ്പിലാക്കിയ അദ്യത്തെ പതിയായിരുന്ന ഇത്. തന്ത്യയുടെ വിവിധ ഭാഗങ്ങളിലായി 9 ടൈഗർ റിസർവ്കൾ

# Crocodile conservation:

മുതലയുടെ തൊലി ലതർ നിർമ്മാണത്തിന് ആവശ്യമാണെന്നതിനാൽ മുതലകൾ ഭിഷണിയിലാണ്. 1975

ലാണ് മുതല സംരക്ഷണ കേന്ദ്രം ആദ്യമായി സ്ഥാപിച്ചത് .രാജ്യത്തെ ഏറ്റവും വിജയകരമായ ഒരു Ex situ

സംരക്ഷണകേന്ദ്രമാണിത്.

# Project elephant:

ഇന്ത്യയുടെ വടക്കും, വടക്ക് കിഴക്കൻ ഇന്ത്യയിലും, തെക്കേ ഇന്ത്യയിലുള്ള ആനകളെ സംരക്ഷിക്കുക എന്ന

ലക്ഷ്യത്തോടെ 1992 ൽ ആരംഭിച്ച പദ്ധതിയാണ് പ്രോജക് എലെഫന്റ്റ്റ്. രാജ്യത്തെ 12 സംസ്ഥാനങ്ങളിൽ ഈ

പദ്ധതി നടപ്പിലാക്കിയിട്ടുണ്ട്.

#notes

#offidam